EVN vừa công bố tăng giá bán lẻ điện bình quân thêm 3% vào ngày 4-5. Sau bốn năm không tăng giá, giá bán lẻ điện bình quân đã tăng lên 1.920,3 đồng/kWh (chưa gồm VAT), tương đương với mức tăng 55,9 đồng/kWh (tương ứng 3%).
Nguyên nhân giá điện tăng 3%
Lãnh đạo EVN cho rằng giá điện tăng ở mức 3% sẽ có ít tác động hơn đến chỉ số giá tiêu dùng (CPI) và đời sống người dân, cũng như hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Ông Võ Quang Lâm, phó tổng giám đốc EVN, cho biết nếu giá bán lẻ điện bình quân tăng 5%, chỉ số CPI sẽ tăng 0,17 điểm phần trăm. Do đó, với mức tăng 3%, EVN đánh giá mức độ tác động đến CPI sẽ thấp hơn.
Tuy nhiên, việc tăng giá điện có thể giúp đảm bảo cân đối tài chính cho EVN khi đang đối mặt với khoản lỗ lớn tới hơn 26.200 tỉ đồng. Ông Nguyễn Xuân Nam, phó tổng giám đốc EVN, cho biết với mức tăng 3%, doanh thu tám tháng cuối năm 2023 của EVN sẽ tăng thêm hơn 8.000 tỉ đồng. Tuy nhiên, ông Nam cũng nhận định rằng mức tăng 3% vẫn là khó khăn cho EVN.
Ông Nam đã cho biết rằng mức giá huy động từ nguồn nhiệt điện than là 2.400 đồng/kWh, và có thời điểm cao nhất lên đến 4.000 đồng/kWh, trong khi giá mua vào chỉ ở mức 1.800 – 1.900 đồng/kWh. Để chia sẻ giá đầu vào với EVN, chúng tôi phải nỗ lực đến mức tối đa để đảm bảo cung cấp đủ điện cho đất nước.
Mặc dù không có mặt tại cuộc họp trao đổi thông tin, Bộ Công Thương cho biết việc tăng giá bán lẻ điện bình quân được tính toán dựa trên các yếu tố gồm phát điện, truyền tải, phân phối, bán lẻ… Trong đó, chi phí phát điện chiếm tỉ trọng lớn nhất (83%) trong tổng chi phí sản xuất kinh doanh điện của EVN.
Ví dụ, giá than pha trộn dự kiến tăng bình quân khoảng từ 34,7 – 46,4% so với giá than pha trộn bình quân từng loại than năm 2021, trong khi giá than nhập khẩu cũng tăng đáng kể so với năm ngoái. Sự tăng giá của than đã dẫn đến chi phí mua điện từ các nhà máy sử dụng than cũng tăng cao. Giá khí thị trường bình quân năm 2022 cũng tăng 27,4% so với năm 2021, làm tăng chi phí mua điện từ các nhà máy tuốc bin khí.
Theo Bộ Công Thương, cơ cấu nguồn điện phát từ nhiệt điện (than, khí) chiếm tỉ trọng cao hơn 60%, dẫn đến chi phí mua điện cao hơn so với thông số tính toán giá bán lẻ điện bình quân hiện tại.
Giá điện tăng dẫn đến tình trạng hàng hóa lợi dụng tăng giá theo?
Theo ông Nguyễn Tiến Thỏa, chủ tịch Hội Thẩm định giá Việt Nam, nguyên cục trưởng Cục Quản lý giá, Bộ Tài chính, việc giá điện tăng 3% cho thấy các cơ quan liên quan đã thực hiện nghiêm túc việc điều hành giá điện và đảm bảo ổn định tình hình chính trị, xã hội, hài hòa lợi ích giữa các doanh nghiệp và người dân.
Tuy nhiên, ông Thỏa lưu ý tới tình trạng “té nước theo mưa”, khi các loại hàng hóa và dịch vụ sẽ tăng theo giá điện. Ông đề nghị cần yêu cầu tất cả các doanh nghiệp trong diện phải đăng ký giá, kê khai giá báo cáo chi tiết giá thành sản xuất, kinh doanh để tránh tình trạng giá điện tăng bị lợi dụng để tăng giá các mặt hàng khác. Điều này cũng nhằm giúp kiểm soát lạm phát và ổn định kinh tế vĩ mô.
Ông Thỏa cũng cho rằng mức tăng 3% sẽ khiến doanh nghiệp sản xuất kinh doanh điện, như EVN, gặp nhiều khó khăn vì giá thành sản xuất kinh doanh điện bình quân đã tăng trên 10%, trong khi giá bán lẻ chỉ tăng 3%.
Theo ông Thỏa, Nhà nước cần có chính sách đặc biệt hỗ trợ ngành điện trong bối cảnh tình hình tài chính hiện nay vì dù có tăng 3% cũng vẫn còn rất khó khăn. Bên cạnh đó, Nhà nước phải có chính sách tổng thể về bình ổn mặt bằng giá.
Ông Thỏa cho rằng khi thị trường điện cạnh tranh hoàn toàn thì có thể áp dụng giá điện đơn giản để người dân tự lựa chọn. Tuy nhiên, với tình hình nguồn cung điện đang còn gặp vấn đề và yêu cầu tiết kiệm điện một cách mạnh nhất, thì không còn cách nào khác ngoài việc áp dụng biểu giá điện bậc thang. Đây là cách thực hiện tiết kiệm điện và phù hợp với nhu cầu tiêu dùng của từng đối tượng trong xã hội, ông Thỏa cho biết.
Ông Trần Đình Long, phó chủ tịch Hội Điện lực Việt Nam, đồng tình với ý kiến của ông Thỏa và cho rằng mức tăng 3% không quá lớn, nhưng sẽ khó để EVN bù đắp được chi phí tài chính.
Do đó, cần có lộ trình điều chỉnh giá điện phù hợp, đảm bảo hài hòa lợi ích của các bên dựa trên việc điều chỉnh giá có thể tính toán và phân phối trong chu kỳ phù hợp với diễn biến thị trường điện. Đồng thời, cần thúc đẩy thị trường điện cạnh tranh để giá điện tiệm cận hơn với thị trường.
Hóa đơn tiền điện tăng giá cao trong mùa nắng nóng
Trong mùa nắng nóng kéo dài, nhiệt độ môi trường tăng cao làm cho máy lạnh tiêu thụ nhiều điện hơn. Ví dụ, khi nhiệt độ ngoài trời tăng 1 độ C, lượng điện tiêu thụ của điều hòa không khí có thể tăng từ 1,5-3%. Nếu nhiệt độ tăng khoảng 5 độ C, điện tiêu thụ có thể tăng thêm khoảng 10% do máy lạnh phải giải nhiệt cho dàn nóng khó khăn hơn, làm cho máy lạnh làm việc nặng nề hơn.
Trong mùa nắng nóng, để tiết kiệm tiền điện, sinh viên có thể sử dụng thiết bị làm mát một cách hợp lý. Điều hòa nên được đặt ở mức 26-27 độ C trở lên và kết hợp với quạt. Khi đi ra hoặc vào phòng đang sử dụng máy lạnh, cửa phòng nên được đóng chặt và các khe hở cần được bịt kín để tránh lãng phí khí lạnh. Sinh viên cũng nên hạn chế sử dụng điện trong giờ cao điểm từ 9 giờ 30 – 11 giờ 30 và 17 giờ – 20 giờ. Ngoài ra, không nên sử dụng đồng thời các thiết bị điện có công suất lớn như: điều hòa, bếp đun điện…
